بررسی تفسیر قرآن در آثار راغب اصفهانی از منظر زبانشناختی تخصصی
چکیده:
راغب اصفهانی پیش کسوت در تنظیم مفردات القرآن بود. او اولین پژوهشگر تنظیم واژگان قرآنی به روش معنی‌شناختی است، که علی رغم فقدان اصطلاحات و اسلوب‌های زبانشناسی جدید، به روش مفهوم و مصداق اثر قرآنی خود را تنظیم کرده است، به نظر می رسد پژوهشگران علوم قرآنی باید به این حقیقت آگاهی پیدا کنند، که تنها اثر قدیمی واژگان قرآنی در دنیای اسلام که منطبق با اصول علمی معنی‌شناختی است همین اثر است، بسبب آن است که این لغت نامه تخصصی با هیچیک از آثار لغوی و معاجم عربی تناسب نداشته و امروزه با وجود پیشرفت بسیار در زمینه‌های زبانشناسی تخصصی قرآن و علوم قرآنی هنوز کتابی از نظر ارزش علمی به پای این کتاب نمی رسد.
فرهنگ مفردات راغب به دلیل توضیح ریشه‌‌ی همه‌ی مفردات قرآن و به کاربردن آیاتی که به عنوان شاهد به کار رفته، سخت مورد توجه محققان در طول تاریخ بوده است. برای پیگیری واژگان معنی‌شناختی علاوه بر مفردات راغب، اثر نفیس دیگری که راغب در زمینه اخلاق و ادب دارد کتاب «الذریعة إلی مکارم الشریعة» می باشد این کتاب که با تصحیح استاد محقق علوم عربی آقای دکتر میرلوحی به طبع رسیده دست کم از نظر اخلاقی منحصر به فرد و از نظر زبانشناختی مؤید همان روشی است که در مفردات راغب به چشم می خورد. در کتاب المحاضرات نیز راغب سعی کرده است(در بخش‌های اخلاقی) همان روش الذریعة و مفردات را دنبال کند با این تفاوت که در المحاضرات تنها به بیان مصادیق اخلاقی (نه مفاهیم آنها) از اقوال دیگران بسنده کرده است.
کلید واژه‌ها: راغب اصفهانی، زبانشناختی، معنی‌شناختی، مفردات القرآن، محاضرات الادباء، الذریعة إلی مکارم الشریعة.
